शेतीमध्ये नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करणे अनेकदा आव्हानात्मक असते, परंतु जेव्हा ते योग्यरित्या अंमलात आणले तर ते चमत्कारिक परिणाम देऊ शकतात. राजस्थानमधील जयपूर जिल्ह्यातील एका छोट्याशा गावातील शेतकरी खेमाराम चौधरी यांनी इस्रायलमधील प्रगत कृषी तंत्राचा अवलंब करून आपले नशीब बदलले आहे. कोट्यवधी रुपयांची कमाई करत असून त्यांनी आपल्या परिसराचे आणि गावाचे चित्रही बदलून टाकले आहे. परिस्थिती अशी आहे की त्याच्या गावाला मिनी इस्रायल म्हणू लागले आहे.
इस्रायलचा कृषी क्षेत्रात जगातील सर्वाधिक हायटेक देशांमध्ये समावेश होतो. इस्रायलच्या अर्थव्यवस्थेचा प्रारंभिक आधार हा शेती होता आणि त्यांनी शेतीशी संबंधित अनेक समस्या सोडवून केवळ यश मिळवले नाही तर शेती फायदेशीर बनवण्याची उदाहरणे जगासमोर मांडली. हे तंत्रज्ञान भारतातील लाखो शेतकऱ्यांसाठी एक स्वप्न राहिले आहे.पण, राजस्थानमधील जयपूर जिल्ह्यातील गुडा कुमावतन गावातील शेतकरी खेमाराम चौधरी यांनी इस्रायलचे कृषी तंत्रज्ञान स्वीकारले आणि शेतीत नवीन तंत्रज्ञानाच्या मदतीने नवीन कृषी क्रांतीचा पाया रचत आहेत. विजेवर अवलंबून न राहता ते सौर उर्जेवर चालणारे पंप आणि सूक्ष्म सिंचनाद्वारे त्यांच्या पिकांना सिंचन करत आहेत. आज त्यांची वार्षिक उलाढाल पाहून प्रत्येकजण त्यांचे कौतुक केल्याशिवाय राहू शकत नाही.
आधुनिक शेती तंत्रातून करोडो रुपयांची कमाई
जयपूर जिल्हा मुख्यालयापासून 35 किलोमीटर अंतरावर असलेल्या गुडा कुमावतन गावातील शेतकरी खेमाराम चौधरी यांनी इस्रायलचे आधुनिक शेती तंत्र स्वीकारले आणि आता ते कोट्यवधी रुपये कमवत आहेत. दहावीपर्यंत शिक्षण घेतलेल्या खेमाराम चौधरीने प्रगत तंत्रज्ञानाबद्दलच्या उत्साहामुळे इस्रायलला भेट दिली आहे. त्यांनी सांगितले की, 2012 मध्ये राजस्थान सरकारने त्यांना इस्रायलला पाठवले, जिथे त्यांनी शेतीच्या आधुनिक पद्धती पाहिल्या आणि परत आल्यानंतर त्यांनी ही तंत्रे आपल्या शेतात लागू करण्याचा निर्णय घेतला.यानंतर, सरकारी अनुदानातून, त्यांनी 4,000 चौरस मीटर क्षेत्रात पहिले पॉलीहाऊस उभारले, ज्याची किंमत 33 लाख रुपये होती, त्यापैकी त्यांनी बँकेकडून 9 लाख रुपयांचे कर्ज घेतले होते.
त्यांनी प्रथम काकडीची लागवड केली, ज्याची किंमत 1.5 लाख रुपये होती आणि चार महिन्यांत 12 लाख रुपयांची काकडी विकली. या नफ्याने त्याला आत्मविश्वास दिला आणि तो लवकरच बँकेच्या कर्जाची परतफेड करू शकला. यानंतर कामात नफाही झाला आणि कर्जाची परतफेडही झाली. आज त्यांची 30 हजार चौरस मीटरमध्ये 7 पॉली हाऊस आहेत. जिथे ते काकडी, टरबूज, भाज्या आणि फुले पिकवतात. त्यांची वार्षिक उलाढाल दीड कोटींहून अधिक आहे. खेमाराम चौधरी हे राजस्थानचे पहिले शेतकरी आहेत ज्यांनी इस्रायलचे हे मॉडेल सुरू केले.
या पद्धतींचा अवलंब करून मिळवा भरपूर उत्पन्न
शेतीला भरपूर पाणी लागते आणि पाण्यासाठी वीज आणि डिझेल लागते, जे आज महाग झाले आहे. ही समस्या लक्षात घेऊन खेमाराम यांनी प्रत्येकी अर्धा एकर दोन तलाव खोदले, जेणेकरून पाण्याची बचत होऊ शकेल. सिंचनासाठी ठिबक सिंचन तंत्रज्ञान आणि सौरऊर्जेचा वापर करून विजेच्या त्रासातून सुटका करून घेतली आहे. खेमाराम म्हणतात की सोलर पंपामुळे त्यांना वारंवार वीजपुरवठा खंडित होण्यापासून आणि दीर्घ प्रतीक्षेपासून मुक्तता मिळाली आहे. याशिवाय डिझेलवरील अवलंबित्वही संपले आहे.आज तो सोलर-ड्रिप आणि पॉलीहाऊसच्या सहाय्याने काकडी, टरबूज, भाजीपाला आणि फुले पिकवतो आणि शेतीतून करोडो रुपये कमवत आहे.
४० किलोवॅटचे सोलर पॅनल बसवून विजेची समस्या दूर झाली आणि सौरऊर्जेवर चालणाऱ्या पंख्यामुळे पिकाची गुणवत्ता टिकून राहिल्याचे त्यांनी सांगितले. ठिबक सिंचनामुळे सिंचनाचा खर्च कमी झाला आणि पंख्याने वर्षभर पिकाची गुणवत्ता राखली. पॉलीहाऊसमध्ये तापमानावर नियंत्रण ठेवता येते, त्यामुळे पिकाचा नफा अनेक पटींनी वाढल्याचे खेमाराम सांगतात. खेमाराम यांची स्वतःची 7 पॉली हाऊस, 2 तलाव, 4 हजार स्क्वेअर मीटरमध्ये पसरलेले फॅन पॅड आणि 40 किलोवॅटचे सोलर पॅनल आहेत. खेमाराम यांनी दोन तलाव केले असून, त्यात पावसाचे पाणी साचते. या पाण्याने सहा महिने सिंचन करता येते. ठिबक सिंचन आणि तलावाच्या पाण्याद्वारे संपूर्ण सिंचन केले जाते. केवळ खेमारामच नाही तर येथील बहुतांश शेतकरी अशा प्रकारे पाण्याची बचत करतात. पॉली हाऊसच्या छतावर बसवलेले सूक्ष्म स्प्रिंकलर आतील तापमान कमी ठेवतात, तर दहा फुटांवर बसवलेले स्प्रिंकलर पिकात ओलावा टिकवून ठेवतात.
अशाच अधिक माहितीसाठी आपल्या ग्रुपला जॉईन व्हा
खेमारामचे गाव झाले शेतीचे ‘मिनी इस्रायल
खेमाराम यांच्या मेहनतीने आणि नवीन तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे त्यांना आर्थिक फायदा तर झालाच, पण आज खेमाराम यांचे गाव शेतीचे ‘मिनी इस्रायल’ बनले आहे. त्यांच्या अनुभवाने इतर शेतकऱ्यांना प्रेरणा मिळाली आहे. त्यांना पाहून शेतकऱ्यांनी त्यांच्या गावात आणि परिसरात 400 हून अधिक पॉलीहाऊस उभारले आहेत. त्यांच्या अनुभवातून इतर शेतकऱ्यांनाही प्रेरणा मिळते. आता हा परिसर मिनी इस्रायल म्हणून ओळखला जातो. खेमा राम सांगतात की, जर शेतकऱ्यांनी नवीन तंत्रज्ञान स्वीकारले आणि मेहनत घेतली तर त्यांचे उत्पन्न अनेक पटींनी वाढू शकते. खेमाराम चौधरी यांना त्यांच्या उत्कृष्ट शेतीसाठी अनेक पुरस्कार मिळाले आहेत. त्यांची यशोगाथा केवळ त्यांच्या वैयक्तिक फायद्यासाठीच नाही, तर इतर शेतकऱ्यांसाठीही प्रेरणादायी आहे, असे खेमाराम सांगतात की, शेतकऱ्यांनी नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करून कठोर परिश्रम केले पाहिजे आणि पारंपरिक शेतीपासून दूर जाऊन आधुनिक तंत्रज्ञानाचा अवलंब करणे फायदेशीर ठरू शकते. आणि त्यांचे उत्पन्न अनेक पटींनी वाढू शकते.
हे सुद्धा वाचा
- Best आपला मोबईलवरच करा आपल्या शेतातील E-Peek Pahani
- Best Vermicompost गांडूळ खताचे फायदे आणि तयार करण्याची प्रक्रिया
- Best Organic Farming सेंद्रिय शेतीचे फायदे व तोटे
- Israel agriculture
- Israel agriculture technology